Een uitstekend voorbeeld van het meesterschap van Willem van de Velde de Jonge en behoort tot een groep marines die bestaat uit zijn beste werken.
Willem van de Velde de Jonge en Willem van de Velde de Oude waren de belangrijkste marineschilders van de zeventiende eeuw. Gedurende de hele achttiende eeuw beïnvloedden de Van de Veldes alle grote marineschilders uit het Verenigd Koninkrijk. Willem van de Velde de Jonge was de grondlegger van de Engelse marineschilderkunst.
Het vroegst gedateerde schilderij van Willem van de Velde de Jonge is uit 1651. Het moet vanaf het begin duidelijk zijn geweest dat hij een opmerkelijk talent had. Een brief aan een buitenlandse opdrachtgever uit maart 1652 geeft aan dat hij toen al zelfstandig werkte, en op 18-jarige leeftijd stond hij al bekend als ‘een zeer goed schilder … van olieverfschilderijen van zeegezichten en veldslagen’.
Het immense belang van de Van de Veldes ligt niet alleen in de ontwikkeling van de marineschilderkunst; ze zijn ook belangrijk als chroniqueurs van historische gebeurtenissen. Ze waren ongeëvenaard in hun weergave van schepen, tuigage en dergelijke.
Willem van de Velde de Jonge zette de toon voor een nieuwe ontwikkeling in de zeeschilderkunst, waarbij hij sfeer en het effect van licht in combinatie met een zonovergoten kleurstelling verwerkte. Zijn onderwerpen variëren van kleine stukken bestemd voor particuliere collecties, eenvoudig en helder van opzet, tot grote of zeer grote historische en spectaculaire stukken met complexere composities. Het waren vooral admiraals en andere vlootvoogden en instellingen met banden met de admiraliteit die de grotere schilderijen bestelden.
Het schilderij
‘Een kalme zee met driedekkers, een kaag en een smalschip voor de Hollandse kust’ kan rond 1660 gedateerd worden en is gemaakt door Willem van de Velde de Jonge in zijn Hollandse periode. Aan de linkerzijde van het schilderij zien we een paar driemasters voor anker liggen. Een kaag, een platbodem met zwaard – waarvan er één duidelijk zichtbaar is aan stuurboordzijde – een scheepstype dat in heel Nederland te vinden was, op de binnenwateren en op de zeearmen, de Zuiderzee en de Waddenzee. Op de voorgrond is ook een smalschip te zien. Zij was de echte vrachtvaarder van de binnenvaart, een schip dat vaak werd gebruikt om goederen te laden en te lossen.
Het verfoppervlak maakt het mogelijk om Willem van de Velde’s verfijnde techniek en zijn unieke vermogen om licht en sfeer weer te geven. In ons schilderij vangt de kunstenaar de essentie van een stille, heldere zomerdag op het water. Typisch is dat een groot deel van de voorstelling gewijd is aan de lucht, waarin Van de Velde zijn meesterschap in het schilderen van wolken ten volle demonstreert.
Tegen een blauwe achtergrond zijn luchtige, volumineuze cumuluswolken afgebeeld, afwisselend in licht en schaduw, waarbij hun weerspiegelingen subtiel zijn gevangen in het spiegelende water. Hoewel de schepen willekeurig lijken te zijn gerangschikt, zijn hun posities zorgvuldig bepaald om een allesoverheersend gevoel van ruimtelijke harmonie te creëren. Links op de voorgrond zijn de initialen van Willem van de Velde de Jonge op het strand te zien.
Biography Willem van de Velde the Younger