REINIER NOOMS, DE GROOTSTE MARITIEME ETSER VAN DE NEDERLANDSE GOUDEN EEUW

Reinier Nooms wordt unaniem geroemd als de grootste etser van schepen en stadsgezichten in de zeventiende eeuw.  Zijn belangrijkste series werden door Cornelis Danckerts kort na1652 uitgegeven in 3  van elk 12 etsen.  Wij zijn er nu in geslaagd de complete suite, bestaande uit 36 etsen te verwerven! Een uiterst zeldzame aanwinst waar wij dan ook bijzonder blij mee zijn!

Reinier Nooms, alias Zeeman

Reinier Nooms, alias Zeeman bereikte het hoogtepunt van zijn carrière in het midden van de zeventiende eeuw en was zeker een van de meest vooraanstaande en beroemde zeeschilders van Amsterdam. Hij werd geboren in 1623 of 1624, waarschijnlijk in Amsterdam. Op 6 april 1653 trouwde hij met Maria Jansdr Mozijn of Mouzijn, de oudere zus van de graveur Michiel Mozijn met wie Nooms minstens twee keer samenwerkte. Nooms verbleef tussen 1650 en 1652 in Parijs, waar hij mogelijk kennismaakte met de etskunst, mogelijk door een opleiding in het atelier van de zee-etser Michiel van Plattenberg. Kort na zijn terugkeer uit Parijs gaf Reinier Nooms in zijn eentje enkele prenten uit, maar hij moet een soort zakelijke overeenkomst hebben gesloten met Cornelis Danckerts. Net als in zijn schilderijen is ook in Zeemans etsen de artistieke uitdaging voelbaar om de atmosferische effecten van diepte en licht vast te leggen. In 1661 vertrok Nooms naar de Middellandse Zee met een Nederlandse vloot onder leiding van admiraal Michiel de Ruyter. De beroemde admiraal was naar de Barbarijse kust gestuurd om een einde te maken aan de piraten die de Nederlandse koopvaardijvloot veel schade hadden berokkend. Tijdens deze reis maakte Nooms cijferschetsen. Zeemans laatste project op het gebied van prentkunst was de serie Grote havengezichten. In 1675 verklaarde de Londense prentenuitgever Arthur Tooker dat hij de drukplaten rechtstreeks van de kunstenaar had gekocht!

De carriére van Nooms heeft niet langer dan tien jaar geduurd; in deze korte periode bereikte hij een niveau, dat tot de top van de zeventiende eeuwse etskunst gerekend mag worden.

Naar het leven getekend

Nooms moet de toenmalige scheepstypen van heel nabij hebben gekend, zijn etsen zijn zeer artistiek, fluweelzacht, tekenachtig, spontaan en natuurgetrouw in het koper gebracht. Zijn nagelaten werk is daarom van onschatbare waarde voor maritieme historici en restaurateurs van antieke scheepsmodellen.

Nooms brengt bijna alle toen bekende scheepstypen tot leven. Het zijn er maar liefst 40, van indrukwekkende oorlogsfregatten, Straatvaarders en grote voor Oost-Indië bestemde retourschepen tot de kleinste binnenvaartschepen. Vaak vermeldt hij ook de naam van het schip en/of het type, zoals ‘De Vrÿheÿt een Oorlogs Schip, ‘De Hasewint een Spaens vaerder’ of alleen maar ‘Een Smalschip’. Het kan haast niet anders of hij heeft deze schepen naar het leven getekend.

Naast schepen en scheepvaart was zijn geboortestad Amsterdam ook een favoriet onderwerp voor zijn etsen en schilderijen. De havenstad aan het IJ had zich in de zeventiende eeuw ontwikkeld tot een metropool en werd gerekend tot een van de belangrijkste handelcentra van Europa.

In zijn havens was het een komen en gaan van koopvaardij- en oorlogsschepen, adviesjachten en kleinere platbodems die bestemd waren voor het vervoer van goederen en passagiers over de rivieren. Vanaf verschillende plaatsen in de stad vertrokken op vastgestelde tijden de veerboten naar Haarlem, Rotterdam, Den Haag, Delft en nog andere grote steden.

Markante punten in de stad als het kunstmatig aangelegde ‘Bickers Eylandt’, het ‘Rokin met de beurs’ en belangrijke gebouwen als het Heerenlogement, de stoere, nog uit de middeleeuwen stammenden Montelbaanstoren, Schreierstoren en Haringpakkerstoren ontsnapten evenmin aan zijn aandacht en werden in snelle schetsen vereeuwigd. Reinier Nooms mag met recht een verslaggever en ‘fotograaf’ avant la lettre genoemd worden, maar was bovenal een van de grootste etsers uit de Gouden Eeuw.

Biografie Reinier Nooms Reinier Nooms