Ludolf Backhuysen was niet alleen een geweldige maritieme schilder, maar was ook zeer bedreven in tekenen en etsen. Als etser maakte hij relatief weinig werken: er zijn twintig etsen bekend, waarvan er zeker zestien aan hem kunnen worden toegeschreven.
Onlangs hebben we aan zijn oeuvre een zeer grote vroege ets kunnen toevoegen, als proefdruk verspreid over vier pagina’s, te dateren rond 1660. De serie die we hebben gepresenteerd – ‘D’Y stroom en Zeegezichten’ uit 1701 – werden door Backhuysen geëtst toen hij eenenzeventig jaar oud was. De etsen zijn van hoge kwaliteit, zeer aantrekkelijk en tekenachtig. Probeerde Backhuysen op hoge leeftijd te bewijzen dat hij nog net zo’n goede etser was als Reinier Nooms, alias Zeeman ?
De personificatie van de stad Amsterdam op een triomfwagen aan het IJ
Deze ets (nr. 3) is het hoogtepunt van de serie. Hier richt Backhuysen de aandacht op de zeevarende handelsstad Amsterdam. Links zien we de stadsmaagd die het bekende schild met de drie Andreaskruisen vasthoudt. De triomfwagen wordt getrokken door zeepaarden en de zeegod Neptunus staat met zijn drietand achter de tronende maagd. Het tafereel is gesitueerd aan het IJ, de rivier die bijdroeg aan de groei van Amsterdam. Op de achtergrond zien we de Rijksmagazijn, het kolossale gebouw van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), waarin tegenwoordig het prachtige Scheepvaartmuseum is gevestigd.
Rechts zien we een groot oorlogsschip, de Amsterdam, herkenbaar aan het stadswapen op de vierkante achtersteven. Het is een bekend schip dat in 1688 op de VOC-werf werd gebouwd onder leiding van meester-scheepsbouwer Hendrik Cardinaal. De bewapening bestond uit 64 kanonnen en de bemanning bestond uit maar liefst 350 man!
Maritieme zaken werden in die tijd – net als nu – voornamelijk op het IJ gedaan. De brede rivier, met kolossale vrachtschepen en oorlogsschepen versierd met vlaggen en lange wimpels met tussen de reuzen VOC-jachten, verschillende platbodems (kaag, boeier en kleine schouw), was een van de favoriete onderwerpen van de meesterschilder.
Deze complete serie van tien prachtige etsen geeft een uniek beeld van de periode: elke ets is anders maar samen vormen ze een eenheid waarmee de oude Backhuysen liet zien dat hij nog steeds uitblonk in zijn kunst!
Voor meer informatie over
Ludolf Backhuysen kijk in zijn biografie
Brochure Kunsthandel Rob Kattenburg: 2007-RK_PrentenLR
