Een overwinning op het Ottomaanse Rijk
Gezicht op de zeeslag bij Focchies, die op 15 mei 1649 werd uitgevochten in de baai van Foça (Foça Limani) tussen de Ottomanen en de Venetianen met de Ridders van Malta in combinatie met ingehuurde Nederlandse en Engelse schepen, onder leiding van Giacomo Riva, met een Venetiaanse overwinning als resultaat. Kretenzische Oorlog (Vijfde Ottomaans-Venetiaanse Oorlog) (1645-1669). Aan de aanwezigheid van de Nederlandse vlaggen is te concluderen dat dit de enige slag in de Kretenzische oorlog was waaraan Nederlandse koopvaardijschepen deelnamen.
De Nederlandse schepen die deelnamen aan de Zeeslag bij de Focchies, 12 mei 1649 waren: De
Galion Cornaro,
Wapen van Genuam,
Vergulden Arent, Gerechte Salomons, Galion Contarini, Jupiter, Haen, Abrahams Offrande, Swaen, Groote Lieffde, Fortuyn en
Engel – _zie R.C. Anderson, Naval Wars in the Levant, 1952, p.125.Admiral de Riva geeft de namen van de schepen in het Italiaans – _zie R.C. Anderson, op. cit, p.137. Het is echter duidelijk dat
Giudizio Salomon, Jupiter, Sacrificio d’abram en
Fregata Contarini de Nederlandse schepen zijn die in 1646 werden gehuurd. Het is mogelijk dat een vijfde,
Carita, het Nederlandse schip
Groote Lieffde was.
De Ottomaanse schepen worden duidelijk onderscheiden door hun vlaggen met de maansikkel en de vlaggen met het embleem van de leeuwen van de Venetiaanse vloot zijn even goed zichtbaar. De vlag met het kruis van de Ridders van Malta is zichtbaar op de masten van enkele schepen. Het is echter belangrijk om op te merken dat de Nederlandse vlaggen van de Driekleur en de Bloedvlag prominent wapperen op een aantal schepen op de voorgrond. In 1646 was de Venetiaanse vloot aangevuld met een eskader van twaalf schepen die waren ingehuurd van Nederland.
Bij de Slag bij Focchies bestond de vloot van admiraal Giacomo Riva uit 4 van deze schepen en Bonaventura Peeters, die de opdracht kreeg om dit onderwerp te schilderen, wilde duidelijk de Nederlandse deelname benadrukken. De slag werd beschouwd als een grote overwinning voor de Venetiaanse vloot en een schematische voorstelling van de slagorde werd gegraveerd door Giovanni Giacomo de Rossi. De slag werd ook geschilderd door Abraham Beerstraten.
De afgebeelde schepen van links naar rechts:
- Een Venetiaans schip dat de vlag van de Republiek Venetië voert
- Een Engels schip dat ervoor vaart
- Een Turks galjoen
- Een Franse koopvaarder
- In de verte zijn verschillende andere schepen te zien
- In het midden het vlaggenschip de Rotta Fortuna van de Venetiaanse admiraal Giacomo de Riva met de vlag van Venetië. De wimpel geeft aan dat de commandant aan boord is. Ze is in gevecht met:
- Het vlaggenschip van de Groot Admiraal van het Ottomaanse Rijk met de wimpel, wat betekent dat hij aan boord van het schip is.
- Een ander schip van de Serenissima is ook in gevecht met het Ottomaanse schip.
- Een Nederlands schip is in gevecht. Het voert de dubbele rood-wit-blauwe Prinsenvlag ten teken dat de commandant aan boord is.
- In de verte zien we een Ottomaans schip.
- Verder zien we een Engels schip met de vlag van de Republiek Venetië.
- Daarnaast is een Nederlandse tweemaster in gevecht. Ook zij draagt dezelfde vlag, wat betekent dat ze onder bevel stonden van de Venetiaanse admiraal.
- Meer naar rechts is een Frans koopvaardijschip afgebeeld, meer specifiek een schip uit Duinkerken.
- Helemaal rechts is een Nederlandse koopvaarder te zien, ook met de dubbele driekleur, ook wel de Prinsenvlag genoemd.
De
Prinsenvlag is gebaseerd op de vlag van Prins Willem van Oranje-Nassau, vandaar de naam. De kleuren zijn oranje, wit en blauw. De eerste verwijzing naar de marinevlag in deze kleuren dateert uit 1587, toen de Admiraliteit van Zeeland deze vlaggen voerde op hun oorlogsschepen. De marinevlag werd gebruikt door de Watergeuzen (Gueux de mer), de pro-Nederlandse kapers tijdens de Nederlandse Opstand. Volgens de Waard voerde de Nederlandse marine tussen 1588 en 1630 altijd de Prinsenvlag, en na 1663 altijd de rood-wit-blauwe Statenvlag. Deze laatste werd geleidelijk ingevoerd tussen 1630 en 1650 en kreeg in 1664 de naam “Statenvlag”.
De
Vlag van de Republiek Venetië, beter bekend als het Vaandel of de Standaard van San Marco (Stendaro di San Marco), was het symbool van de Republiek Venetië tot haar ontbinding in 1797. De belangrijkste vlag was de leeuw van San Marco, de beschermheilige van Venetië. Soms wordt de leeuw samen met de Doge afgebeeld, knielend voor het symbool van de Evangelist, zoals tegenwoordig te zien is in veel beeldhouwwerken in Venetië.
Galeien: Een galei was een type schip dat meestal op roeispanen steunde voor de voortstuwing en dat werd gebruikt voor oorlogvoering, handel en piraterij, meestal in de zeeën rond Europa. Het ontwikkelde zich in het Middellandse Zeegebied in de oudheid en bleef in verschillende vormen bestaan tot het begin van de 19e eeuw. Vanaf ongeveer 1450 domineerden drie grote zeemogendheden de Middellandse Zee en gebruikten galeien als hun voornaamste wapen op zee. Hoewel ze geleidelijk werden vervangen door zeilschepen, vormden galeien nog steeds een groot deel van de mediterrane marines in de 17e eeuw.
Galjoenen: grote zeilschepen met meerdere dekken, ontwikkeld in Spanje en voor het eerst gebruikt door Europeanen als gewapende vrachtschepen tussen de 16e en 18e eeuw. Tot de Engels-Nederlandse oorlogen halverwege de 16e eeuw waren dit de belangrijkste schepen die werden ontworpen voor gebruik als oorlogsschepen. Galjoenen waren speciaal gebouwde oorlogsschepen en waren sterker, zwaarder bewapend, goedkoper om te bouwen en daarom een veel betere investering voor gebruik als oorlogsschepen of transportschepen.
Galjas: een oorlogsschip dat de zeilen en bewapening van een galjoen combineerde met de manoeuvreerbaarheid van de galei. Hoewel het ontwerp nooit helemaal aan de verwachtingen voldeed, bleef het galjoen toch in gebruik gedurende de 16e en 17e eeuw. Venetiaanse galeien vochten mee in de Slag bij Lepanto in 1571. Hun vuurkracht hielp om de kracht van de eerste Turkse aanval te breken en hielp uiteindelijk de vloot van de Heilige Liga te overwinnen.
BIOGRAFIE BONAVENTURA PEETERS I
